Effata Parochieblad, mei 2010  

Seks is een raar ding. Je houdt ervan of je houdt er niet van, net als van tomatensoep, Campari of rookworst. Als je van rookworst houdt maar je bent vegetariër, dan heb je een probleem. Als je van seks houdt maar je bent rooms-katholiek priester of kloosterling, dan heb je ook een probleem.

Niet iedereen weet met dat probleem goed om te gaan. Er zijn heel wat vegetariërs die toch af en toe stiekem een stukje rookworst eten. Uit de berichten in de media van de afgelopen twee maanden weten we dat er ook heel wat priesters, paters en broeders zijn die af en toe stiekem aan seks doen.

Zijn we daar verbaasd over? De columnist Stephan Sanders merkt in het weekblad Vrij Nederland op dat in elk geval de verbazing van ongelovigen hem ongeloofwaardig voorkomt. Die wisten toch al lang dat priesters, paters en broeders maar gewone mensen zijn, met menselijke behoeften, begeerten, emoties en driften. Die willen dus ook soms met de pollepel op blote billen slaan, zoals de teruggetreden Duitse bisschop Mixa jarenlang bleek te hebben gedaan.

Dat gelovigen zich opwinden, kan Sanders zich nog voorstellen. Gelovigen dachten misschien nog wel dat priesters en religieuzen hemelse mensen zijn, die geen belangstelling hebben voor seks. Daarom kan Sanders zich goed voorstellen dat gelovigen nu geschokt zijn door de berichten van de afgelopen maanden: niet alleen sommige zwemleraren, scoutingleiders en voetbaltrainers kunnen niet van plassertjes en jongens- of meisjesbillen  afblijven, maar ook sommige priesters en religieuzen.

Wisten wij dat niet? Toen ik onlangs literatuur zocht voor een studie over het wonderlijk snelle verdwijnen van de biechtpraktijk in West-Europa vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw, kwam ik een boek uit 1973 tegen met de intrigerende titel Sex in de biechtstoel. (Mooie jaren zeventig: toen werd seks nog met een x geschreven, 8 punten bij scrabble!) Het boek is geschreven door twee Italiaanse journalisten, een man en een vrouw, die her en der in Italië gingen biechten met een bandrecordertje bij zich. Zij speelden de ene keer dat zij ongehuwd waren, de andere keer dat zij verloofd waren, weer een keer dat zij gehuwd waren of dat zij al weduwe of weduwnaar waren. En telkens weer bleek de gedetailleerde belangstelling van de biechtvaders voor het seksleven van de biechtelingen. Als ze biechtten dat zij masturbeerden, wilden de biechtvaders weten hoe zij dat deden en of zij er hulpmiddelen bij gebruikten. Bestaan die dan, vroeg de biechtende vrouw met gespeelde onschuld. De biechtvaders wilden er alles over weten. Ja, ze bleken er verstand van te hebben. Soms weet een vegetariër het beste wat er allemaal in rookworst zit.

Vegetariërs mogen van mij zoveel rookworst eten als ze willen, als ze er maar eerlijk voor uitkomen en niet stiekem de diervriendelijke herbivoor uithangen. En priesters en religieuzen mogen van mij zoveel aan seks doen als ze willen, als ze er anderen maar niet mee schaden en als ze maar niet de schijnheilige celibatair uithangen. Zij mogen – om met Gerard Reve te spreken – de hand aan zichzelf slaan en zij mogen ook seks met anderen hebben, als er maar niets gebeurt dat die ander niet wil. Gebeurt dat wel, dan is er sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Het probleem is dat voor de rooms-katholieke kerk ieder seksueel gedrag van priesters en religieuzen grensoverschrijdend is. Niets mag, zelfs geen zelfbediening. Zij behoren seksloze wezens te zijn. De actualiteit van de afgelopen maanden heeft ons geleerd dat dit een valse verwachting is. Daar zit het probleem. Want seks is een raar ding.